Search
Generic filters
Exact matches only

Εντοπισμός εισβολικών – χωροκτητικών οργανισμών (φυτά, ζώα) στο οικοσύστημα. Η περίπτωση του Ailanthus altissima.


Τα χωροκατακτητικά είδη συνιστούν σοβαρή και ταχέως επιδεινούμενη απειλή για τη φυσική βιοποικιλότητα στην Ευρώπη. Τα φυτά και τα ζώα που εισέρχονται σε νέους, ξένους βιοτόπους, μπορούν να καταπνίξουν τη φυσική χλωρίδα ή πανίδα και να βλάψουν το περιβάλλον. Οι εν λόγω οργανισμοί είναι γνωστοί ως « χωροκατακτητικά είδη ». Έχουν επίσης κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, για παράδειγμα στην υγεία του ανθρώπου, την αλιεία, τη γεωργία και την παραγωγή τροφίμων. Η ανάπτυξη του εμπορίου, του τουρισμού και της μεταφοράς εμπορευμάτων μεταξύ των συνόρων έχει επιταχύνει το ρυθμό εξάπλωσής τους. Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δαπανά τουλάχιστον 12 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για τον έλεγχο των χωροκατακτητικών ειδών και τις καταστροφές που προκαλούν. Η ΕΕ υπέβαλε προσφάτως προτάσεις για μια ευρωπαϊκή στρατηγική καταπολέμησης των χωροκατακτητικών ειδών. Η έγκαιρη ανίχνευση είναι ζωτικής σημασίας: είναι πολύ πιο εύκολο και οικονομικά αποδοτικό να αντιμετωπιστούν τα εισερχόμενα είδη πριν εγκατασταθούν σε μια περιοχή. Η αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τα χωροκατακτητικά είδη είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της προσπάθειας αυτής.

Το κυριότερο τέτοιο φυτό που απειλεί την ελληνική χλωρίδα είναι το λεγόμενο «βρωμόδεντρο» Ailanthus altissima (Αείλανθος η υψηλότατη). Ο αείλανθος είναι καιροσκοπικό φυτό που ευδοκιμεί σε πλήρη ήλιο και διαταραγμένες περιοχές. Εξαπλώνεται επιθετικά, τόσο από τους σπόρους του, που η ελαφριά κατασκευή που διαθέτουν, τους επιτρέπει να μεταφέρονται με τον άνεμο σε μεγάλες αποστάσεις, όσο και με μοσχεύματα. Αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς σε σύντομο χρονικό διάστημα ακόμη και σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, ανταγωνιζόμενος επιτυχώς τα αυτόχθονα δέντρα. Είναι πολύ ανθεκτικό στην ατμοσφαιρική, χημική και σωματιδιακή ρύπανση, συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του θείου, το οποίο απορροφά στα φύλλα του. Μπορεί να αντέξει τη σκόνη τσιμέντου, τις αναθυμιάσεις λιθανθρακόπισσας, καθώς και την έκθεση στο όζον. Επιπλέον, υψηλές συγκεντρώσεις υδραργύρου έχουν βρεθεί στους ιστούς του.

Ο αείλανθος έχει χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση περιοχών, πρώην ορυχείων κι έχει αποδειχθεί ότι ανέχεται επίπεδα pH μέχρι 4,1. Μπορεί να αντέξει πολύ χαμηλά επίπεδα φωσφόρου και υψηλά επίπεδα αλατότητας. Βρίσκεται συχνά σε περιοχές όπου λίγα δέντρα μπορούν να επιβιώσουν. Παράγει τοξικές ουσίες (κουασσινοειδή) που παρεμποδίζουν την ανάπτυξη άλλων φυτών, ένα φαινόμενο γνωστό ως «αλληλοπάθεια». Η αντοχή του δέντρου στην ξηρασία, οφείλεται στην ικανότητα του να αποθηκεύει αποτελεσματικά το νερό στο ριζικό του σύστημα, το οποίο είναι πολύ επιθετικό και μπορεί να προκαλέσει καταστροφές σε θεμέλια και υπόγειες σωληνώσεις, όπως αποχετεύσεις, σωλήνες ύδρευσης ή καλώδια τηλεφώνου και παροχής ηλεκτρικού ρεύματος. Οφείλουν επομένως να αποτελέσουν στόχους (α) η πληρέστερη δυνατή γνώση της εξάπλωσής του (β) η εκτίμηση του κινδύνου για αυτόχθοπνα είδη και βιοκοινότητες (γ) οι πιθανές ζημίες που μπορεί να προκαλέσει σε αστικές υποδομές (δ) η χάραξη πολιτικής με προτεραιότητες και μέτρα για την καταπολέμησή του και την ανάσχεση της εξάπλωσής του. Τα παραπάνω υπηρετούν την ευρωπαϊκή πολιτική ανάσχεσης των εισβολικών ειδών φυτών και ζώων.

CSO: Οικολογική Κίνηση Πάτρας (https://www.oikipa.eu/)

Related SDG: 13. CLIMATE ACTION, BIODIVERSITY PROTECTION

Ομάδα κοινότητας για την πρόκληση